Çocuk ve Ergenlerde Tikler
İstem dışı insanların basmakalıp olarak, ritmik olmayan ve bir anda açığa çıkarttıkları hareket bozukluğu genel olarak tik olarak adlandırılır. Genelde çocuklarda ve ergenlerde tik bozuklukları o anki psikolojik durumu ile ilgilidir. İçsel olarak atamadığı bir duygunun dışa vurulmasında; kaş hareketi ya da omuz silkinişi gibi hareketlerle ifade etme durumu olabilir.
Çoğunlukla erkek çocuklarda görülmektedir ve açığa çıkma yaşı çocuk henüz küçük yaşlarda ikendir. Ruhsal olarak bir travma yaşanması tiklerde belirleyici sebep olabilir. Örneğin uzun zaman tek çocuk olarak büyümüş bir çocuk on yaşına geldiği zaman aileye yeni bir birey katılınca durum açığa çıkabilir. On yıldır tüm ilgi kendisinde olduğu için yeni kardeşi içsel olarak benimsemeyebilir. Aslında bebekle çok ilgili ve sevecen tavırlar sergileyebilir. Ancak atamadığı içindeki duygu tik ile açığa çıkabilir. Bu durumda çocuk kimi zaman sürekli halı üzerindeki tüyleri toplamaya başlama, göz kırpma, belirli periyodik aralarla omuz silkme gibi istem dışı faaliyetlerde bulunabilir.
Tikler görülme çeşitlerine göre bir takım başlıklara ayrılırlar.
1) Sürekli olmayan tikler: bir ay adar kısa bir zamanda çıkar ve geçme süresi kısadır. Bir yılı aşmayacaktır. Strese ve çevresel bir takım nedenlere dayanabilir. Arada çoğalma veya azalma görülebilir. Motor tiklere nispeten daha az görülürler.
2) Kronik motor bozukluğu tikleri: süre olarak bir yılı aşacaktır. Örnek olarak; kaş kaldırma, burun silme gibi…
3) Tourette bozukluğuna bağlı tikler: genetik yatkınlıktan kaynaklanabilir. Başlama yaşı ortalama; 7 ila 10 dur. Bu tarz tikler sayılamayacak kadar yoğundur.
4) İsim konulamayan tik bozukluğu: bu tarz tiplerde araştırılma yapılmasına rağmen etkin sebep bulanamadığı için kendine özgü bir tiptir. Daha kısa süreli gelip geçici tikler örnek verilebilir.
Çocuklarda ve ergenlerde görülen tiklerin nedenleri:
1) Kalıtımsal sebepler
2) Dış dünyasında stres oluşturacak ailevi ve çevresel etkenler
3) Okul içinde ders konusunda veya uyum konusunda aşırı baskı uygulayacak eğitimcilerin yarattığı durum karşısında tik gelişebilir
4) Aynı şekilde aile içerisinde çok titiz ve baskıcı olan baskın bir karakter çocuk üzerinde bu hareketlerin çıkmasında sebep oluşturabilir.
5) Çocuktan ilginin bir anda geri çekilmesi ve çocukta meydana gelen öz güven duygusunun azalması sonucu oluşabilir
6) Sürekli etrafı tarafından eleştiriye uğrayan çocuklarda görülebilir
7) Yapamayacağı işler konusunda çocuğun fazlaca üzerine gidilmesinde açığa çıkabilir
8) Yaşıtları ile her konuda kıyaslanıp aşağılanması
9) Yeni doğan kardeş kıskançlığı
10) Stresli aile ortamında geçimsizlik yaşayan çiftlerin çocuklarında görülebilir
11) Güven duymadığı ortamlarda yaşamak zorunda kalan çocuklarda açığa çıkabilir
12) Kronikleşen bir fizyolojik rahatsızlık sonrasında bu hareketlerin istem dışı yinelenmesi durumu ( söz gelimi çocuğun sürekli tekrarlayan gripten ötürü burun silme eyleminin defalarca yapılması sonucunda çocukta görülebilecek tekrarlama durumu )