Anoreksiya Nervoza

Anoreksia nervoza fizyolojik, davranışsal, psikolojik değişkenlikler gösteren, patolojik bir şişmanlık korkusu, beden imgesinde önemli bozukluklar, bitip tükenmeyen bir zayıflama isteği ile belirli bir hastalıktır. Tanı için; boya göre beklenenin %85’inden düşük beden ağırlığı ve art arda en az 3 menstrüel döngünün olmaması gerekmektedir. İki alt tipi vardır:

• Kısıtlatıcı alt tip: Yeme alımı kısıtlanmıştır.
• Tıkınırcasına yiyen-boşaltan alt tip: Tıkınma epizodlarını takiben kusma ve/veya laksatif-diüretik kullanımı ile yediklerini boşaltma davranışı vardır.

Anoreksiya yaşayanların %85’inde hastalık 13-20 yaşlar arasında başlar. En sık başlangıç ergenlik yıllarının ortasındadır. Kızlarda erkeklere göre 10-20 kat daha fazladır. Ergen kızların %0.5-1’inde görülür.

Eskiden modern batı toplumun ve üst sosyo-ekonomik düzeyin hastalığı olarak kabul edilirken, geleneksel doğu toplumlarının batı kültürüne maruziyeti ve göç arttıkça, bu toplumlarda da yeme bozukluğu görülme oranı artmıştır. Etiyolojide genetik etkenler de suçlanmaktadır; kız kardeşlerde insidansın arttığına dair çalışmalar vardır fakat bu durum, genetik etkenlerin yanında, sosyal etkileşim ve öğrenme davranışından da kaynaklanıyor olabilir. Anoreksiya özellikle yemekle ilgili mesleklerde (garson, restoran işletmecileri) ve kilonun önemli olduğu mesleklerde (mankenlik, balerin, sporcu) daha sık görülmektedir. Başlatıcı etken; kilo veya dış görünümle ilgili bir eleştiri alma veya alay konusu olma olabilir.

Anoreksiyaya sıklıkla obsesif-kompulsif davranışlar, depresyon ve anksiyete eşlik eder. Yeme düşüncesiyle aşırı uğraş, yemek hazırlama sırasında aşırı titizlik, yemeği çok küçük parçalara bölerek yeme görülebilir. Beden algısıyla ilgili patolojiler sıklıkla tabloya eşlik eder; belirgin derecede zayıf olmaya rağmen şişman olduğunu düşünme veya bedeninin bir kısmının (sıklıkla kalçalar) aşırı yağlı olduğunu düşünme bulunabilir. Kilo kaybı derinleştikçe hipotermi (35.8 °C’e kadar), ödem, bradikardi, hipotansiyon ve lanugo (yeni doğandakine benzer kıllanma arışı) gibi fiziksel belirtiler ve bazı metabolik değişiklikler ortaya çıkabilir. Kardiyak aritmilere bağlı ölüm gelişebilir. Kusma davranışı varsa, aşırı potasyum kaybına bağlı EKG değişiklikleri, yemek borusunda yırtıklar, tükrük bezlerinde aşırı şişme ve diş problemleri ortaya çıkabilir. Hastalık iç görüsü genellikle yoktur ve tedaviye kendiliğinden başvuru nadirdir.